Een veelvoorkomende blessure bij sporters zijn gescheurde enkelbanden. Maar liefst meer dan 680.000 sporters per jaar in Nederland.
We zien dit letsel van de enkel vaak terug bij voetballers, tennissers en volleyballers. Vanwege de dynamiek in de sport en het veelvuldig springen is de kans groot op een verzwikking van de enkel.
Wat is de enkel?
De enkel is het gewricht in het menselijk lichaam dat de verbinding vormt tussen de voet en het onderbeen en bestaat uit meerdere delen. De enkel zelf bestaat ook weer uit meerdere gewrichten; het bovenste en onderste spronggewricht (beenderen).
- Articulatio talocruralis; Het bovenste spronggewricht is de enkelvork en wordt gevormd door het scheenbeen, kuitbeen en het sprongbeen.
- Articulatio talotarsalis; Het onderste spronggewricht wordt gevormd door het sprongbeen, het hielbeen en de voetwortelbeenderen.
De gewrichten zijn bedekt met een gladde laag kraakbeen. Dit kraakbeen is elastisch, kan schokken en stoten opvangen en zorgt ervoor, samen met het gewrichtsvocht, dat de botstukken gemakkelijk over elkaar kunnen glijden.
Het enkelgewricht wordt op zijn plek gehouden door het kapsel en de gewrichtsbanden (ook wel ligamenten of enkelbanden genoemd). De zwakkere ligamenten bevinden zich voornamelijk aan de buitenzijde en de voorzijde van de enkel. Naast het zorgen van stabiliteit en stevigheid van het gewricht is het kapsel van groot belang voor de beweging.
Enkelbanden bevinden zich om de gehele enkel en vangen in principe de ergste klappen op. Toch kan het voorkomen dat je door je enkel zakt. Dit noemen we ook wel een verstuiking of een verzwikking.
Verzwikking en verstuiking
In de meeste gevallen klapt je voet naar binnen en krijgen de buitenste enkelbanden (laterale ligamenten) het zwaar te verduren. De buitenste enkelbanden zijn relatief zwakker dan de binnenste.
Het naar binnen klappen van je voet wordt in medische termen inversietrauma genoemd.
In enkele gevallen klapt je voet jaar naar buiten waardoor de binnenste enkelbanden (ligamentum deltoideum) worden opgerekt. Dit komt echter maar weinig voor en zorgt in de meeste gevallen voor een ernstige blessure.
We noemen een verzwikking waarbij de voet naar buiten klapt ook wel een eversie trauma.
In de meeste gevallen scheuren de enkelbanden in dezelfde volgorde af. Door de enorme kracht scheurt de “Talofibulare anterius” al eerste af. Dit is de voorste enkelband die aan de buitenzijde zit.
Vervolgens zal de Calcaneofibulare (verbinding met de hak) afscheuren en tot slot de Talofibulare posterius (achterste enkelband).
Wanneer je je enkel verzwikt ontstaat er een zwelling en een pijnlijke enkel. Een gescheurde enkelband kan optreden na een verstuiking. Bij een verstuiking hoeven niet altijd de enkelbanden te scheuren. Zo kunnen ook de enkelbanden oprekken of kan een beschadiging van kraakbeen optreden. In de meeste gevallen geneest een verstuikte enkel spontaan met de nodige rust.
Bij een verstuikte enkel is het niet direct duidelijk of je enkelbanden zijn gescheurd. Zodra de zwelling minder is geworden kan pas worden vastgesteld of er sprake is van een afgescheurde banden.
Herstelproces van een verzwikte enkel
Het herstelproces van een verstuikte enkel kan variëren afhankelijk van de ernst van de blessure. Hieronder vindt u enkele algemene tips voor het herstel van een verstuikte enkel:
- Rust: Het is belangrijk om de enkel te laten rusten en de activiteit te beperken om verder letsel te voorkomen. Afhankelijk van de ernst van de verstuiking kan de arts aanbevelen om de enkel enkele dagen tot enkele weken niet te belasten.
- IJs: Het toepassen van ijs op de enkel kan helpen om zwelling en pijn te verminderen. Gebruik ijs gedurende 20 minuten per keer, om de paar uur, gedurende de eerste paar dagen na de verstuiking.
- Compressie: Het dragen van een compressie-verband kan helpen om de zwelling te verminderen en de enkel te ondersteunen. Zorg ervoor dat het verband niet te strak zit en de bloedstroom niet belemmert.
- Elevatie: Het hoog houden van de enkel kan ook helpen om de zwelling te verminderen. Het is het beste om de enkel hoger te houden dan het hartniveau gedurende 2-3 uur per dag.
- Fysiotherapie: Na een paar dagen rust en het verminderen van de zwelling, kan het nuttig zijn om fysiotherapie te volgen. Een fysiotherapeut kan u helpen bij het herstelproces door oefeningen te geven om de spieren te versterken en de mobiliteit te verbeteren.
- Medicijnen: Pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen kunnen helpen om de pijn te verminderen. Raadpleeg altijd uw arts voordat u medicatie gebruikt.
Meer weten over het herstelproces lees dan verder op tips voor sneller herstel bij een gescheurde enkelband.